System Unijny Certyfikat COVID (UCC), potocznie nazywany paszportem covidowym, został wprowadzony by ułatwić przemieszczanie się po terytorium Unii Europejskiej w czasie pandemii COVID-19. Powszechne stosowanie i akceptowanie UCC w całej Unii Europejskiej rozpoczęło się 1 lipca 2021 roku. Od tego dnia wydane certyfikaty są ważne w każdym państwie członkowskim UE. Do unijnego programu przystąpiły również państwa spoza UE, np. Republika Islandii, Królestwo Norwegii, Księstwo Liechtensteinu.
UCC jest dowodem wydawanym w formie elektronicznej, potwierdzającym, że osoba legitymująca się nim:
- jest ozdrowieńcem, tzn. przechorowała COVID-19;
- posiada negatywny wynik testu w kierunku COVID-19;
- została w pełni zaszczepiona (przyjęła dwie dawki szczepionki Pfizer, Moderna, AstraZeneca bądź jedną dawkę Johnson&Johnson) preparatem przeciwko COVID-19.
Ważność UCC uzyskuje się zależnie od spełnionego warunku:
- po 11 dniach od uzyskania statusu ozdrowieńca, ważność certyfikatu kończy się po 180 dniach od uzyskania pozytywnego wyniku testu PCR;
- niezwłocznie po otrzymaniu negatywnego wyniku testu w kierunku COVID-19; ważność certyfikatu kończy się po upływie 48 godzin;
- 14 dni po podaniu pełnej dawki szczepionki, ważność certyfikatu kończy się po 365 dniach od przyjęcia drugiej dawki szczepionki Pfizer, Moderna, AstraZeneca lub jednej dawki preparatu Johnson&Johnson.
Certyfikat jest wydawany bezpłatnie każdej zainteresowanej osobie, która spełni jeden z trzech powyższych warunków. UCC w formie papierowej można uzyskać poprzez wygenerowanie, pobranie i następnie wydrukowanie z Internetowego Konta Pacjenta (IKP). Wersja elektroniczna jest dostępna poprzez aplikację mObywatel lub mojeIKP. Certyfikat można uzyskać również w punkcie szczepienia, jak również od lekarza lub pielęgniarki z przychodni podstawowej opieki zdrowotnej (poprzez aplikację gabinet.gov.pl).
W UCC, poza imieniem i nazwiskiem posiadacza oraz datą urodzenia, zamieszczony jest kod QR, który po zeskanowaniu przez odpowiednią aplikację potwierdza, że dana osoba spełnia jeden z warunków posiadania certyfikatu i że certyfikat ten jest ważny. Ponadto z certyfikatu można odczytać, m.in. jaką podano szczepionkę, kiedy odbyło się szczepienie, do kiedy kod QR pozostaje ważny. UCC jest dwujęzyczny, informacje podane są w języku urzędowym państwa członkowskiego wydającego certyfikat oraz w języku angielskim.
Unijny Certyfikat COVID jest zabezpieczony, dane osobowe i dane medyczne, które zawiera są odpowiednio chronione, a zakres danych, udostępnianych do weryfikacji statusu posiadacza, został ograniczony do niezbędnego minimum. Uprawnione podmioty weryfikujące będą kontrolowały autentyczność i ważność UCC, sprawdzając, kto wydał i podpisał certyfikat.
Celem UCC jest zminimalizowanie różnic w zakresie obostrzeń i ograniczeń w podróżowaniu wprowadzanych niezależnie przez państwa członkowskie UE. Istotną zaletą UCC jest również to, że wzór certyfikatu jest taki sam dla całej Unii Europejskiej. Ułatwi to odczytywanie i weryfikowanie certyfikatów, np. przez służby graniczne państw członkowskich UE, dla których opracowano dedykowane aplikacje weryfikujące. Do powszechnego użytków także udostępniono aplikacje weryfikujące status posiadacza certyfikatu. Wszystkie mobilne aplikacje – mObywatel, mojeIKP, UCC (do weryfikacji statusu) – można pobrać z Google Play (na system Android) lub App Store (na system iOS).
Należy pamiętać, że certyfikat nie będzie bezwarunkowo umożliwiał swobodnego podróżowania po Unii Europejskiej. UCC ma wspomóc proces powrotu do funkcjonowania jak przed pandemią. Jednak należy mieć na uwadze, że to skala rozwoju pandemii, jak i poziom wyszczepienia populacji będą miały wpływ na dalsze obostrzenia i ograniczeniach w swobodnym przemieszczaniu się, także wewnątrz UE.
mgr Piotr Pawłowski, Justyna Sierakowska
Stan prawny aktualny na 12 lipca 2021 roku.
