Kara pozbawienia wolności w innym państwie UE – to możliwe
Zostaliśmy skazani za przestępstwo w Polsce. Sąd wymierzył nam karę pozbawienia wolności zawieszając jej wykonanie na określony okres. W związku z tym podjęliśmy decyzję o wyjeździe do pracy do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Tam zaczęliśmy urządzać sobie życie na nowo. Nagle dowiadujemy się, że Sąd w Polsce zarządził wykonanie wcześniej zawieszonej kary pozbawienia wolności oraz wystawił za nami ENA (Europejski Nakaz Aresztowania). Rozpoczęła się tym samym procedura mająca na celu ściągnięcie nas ponownie do Polski w celu wykonania odwieszonej kary pozbawienia wolności.
Czy możemy wykonać powyższą karę pozbawienia wolności w państwie członkowskim do którego się przeprowadziliśmy? Okazuje się, że tak. Unia Europejska wymaga od państwa członkowskich implementacji przepisów umożliwiających wystąpienie przez polski sąd do odpowiedniego organu innego państwa członkowskiego UE o wykonanie kary pozbawienia wolności w tym kraju.
Jaki Sąd jest właściwy? Jakie są warunki wystąpienia o wykonanie kary pozbawienia wolności w innym państwie UE?
Sądem właściwym do wystąpienia do państwa członkowskiego UE o wykonanie kary pozbawienia wolności jest sąd okręgowy, w którego okręgu wydano orzeczenie. Sąd Okręgowy może skierować takie wystąpienie na wniosek skazanego, jego obrońcy, ale także na wniosek Ministerstwa Sprawiedliwości, odpowiedniego Sądu lub innego organu wykonania orzeczenia lub skazania, a nawet z urzędu. Można, z dużym prawdopodobieństwem wskazać, że najczęściej Sądy Okręgowego będą występować o wykonanie kary pozbawienia wolności w innym państwie członkowskim UE na wniosek skazanego lub jego obrońcy.
Warunkiem dopuszczalności takiego wystąpienia jest prawomocne orzeczenie skazujące na karę pozbawienia wolności, w tym skazujące na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, której wykonanie następnie zarządzono. Przed uprawomocnieniem się takiego wyroku nie jest możliwe skierowanie wniosku do Sądu Okręgowego.
Kolejnym warunkiem jest zgoda skazanego. Nie jest ona wymagana wyłącznie w kilku przypadkach dotyczących, w szczególności, skazanych w Polsce cudzoziemców. Jeżeli mamy obywatelstwo polskie, to co do zasady nasza zgoda będzie wymagana, chyba że zbiegliśmy z Polski w obawie przed toczącym się postępowaniem karnym lub odbyciem kary i przebywamy zagranicą.
Jeżeli nie jesteśmy obywatelem danego państwa, w którym miałaby być wykonywana kara pozbawienia wolności, odpowiedni organ tego państwa także musi wyrazić zgodę na jej wykonanie w tym państwie.
Jednym z najważniejszych warunków jest jednak wykazanie, że odbycie kary pozbawienia wolności w innym państwie UE pozwoli w większym stopniu na osiągnięcie wychowawczych i zapobiegawczych celów tej kary.
Podsumowanie. Co zrobić krok po kroku?
Zbierając po kolei powyższe uwagi i przekładając je na stan faktyczny wskazany na początku artykułu, czyli skazania w Polsce i pobytu w kraju Unii Europejskiej, w którym chcielibyśmy odbywać karę pozbawienia wolności, a nie jesteśmy jego obywatelem. W takiej sytuacji powinniśmy w pierwszej kolejności ustanowić obrońcę, który złoży właściwym sądzie okręgowym w Polsce wniosek.
We wniosku tym należy przede wszystkim wykazać, że wykonanie kary pozbawienia wolności w tym kraju pozwoli w większym stopniu zrealizować jej wychowawcze i zapobiegawcze cele. Główne znaczenie może tutaj mieć także nasz realny związek z innym państwem członkowskim Unii Europejskiej, czyli fakt długoletniego zamieszkiwania tam, posiadania rodziny czy pracy. Warto pamiętać, że sąd ma tutaj dużą dowolność. Może, a nie musi wystąpić do innego państwa członkowskiego o wykonanie kary pozbawienia wolności w tym państwie. Wobec tego, nawet, jeżeli wykażemy, że cele kary zostaną tam osiągnięte w większym stopniu, nie mamy gwarancji, że sąd przychyli się do naszego wniosku. Musimy także pamiętać, że powodzenia w dążeniu do wykonania kary pozbawienia wolności w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej może być uzależnione od zgody odpowiednich organów tego państwa. Jeżeli jednak sąd okręgowy przychyli się do naszego wniosku, wystąpi do innego państwa członkowskiego o wykonanie w tym państwie kary pozbawienia wolności, a państwo to się zgodzi – będziemy mogli wykonać karę w tym państwie, mimo że zostało ona wymierzona przez sąd w Polsce, a my posiadamy obywatelstwo polskie.
aplikant adwokacki Karol Chmieliński
tel. 61 307 18 00 e-mail: chmielinski@adwokat-stachowiak.pl
Powyższy tekst nie ma charakteru porady prawnej i nie wyczerpuje w całości poruszanej tematyki. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej analizy.
