Zgodnie z art. 60 § 2 kro, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się, w odpowiednim zakresie, do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Przepis ten rozszerza więc obowiązek alimentacyjny.
W praktyce oznacza to, iż małżonek niewinny może żądać alimentów od małżonka wyłącznie winnego, jeżeli efektem rozwodu jest istotne pogorszenie standardu jego życia; przy czym nie musi on znajdować się w niedostatku, wystarczy istotne obniżenie poziomu życia, który utrzymywany był w małżeństwie.
Możemy wyróżnić kilka przesłanek orzeczenia takich alimentów:
- wyłączna wina małżonka winnego
- istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego
- zasady słuszności
Wyłączna wina
By ustalić, czy wina jednego z małżonków w rozpadzie pożycia była wyłączna, należy się opierać na sentencji wyroku rozwodowego. Nie znajdziemy tam jednak słowa „wyłącznie” – sąd bowiem w wyroku orzeka rozwód z winy danego małżonka i jest to jednoznaczne z uznaniem wyłącznej winy jednego z nich. W przeciwnym razie, w wyroku znajduje się sformułowanie, że rozwód orzeczony zostaje z winy obu stron, lub – w przypadku zgodnego wniosku małżonków w tym zakresie, że małżeństwo zostaje rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie.
Istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka
W przypadku tej przesłanki każdorazowo należy porównać sytuację małżonka niewinnego, w której znajduje się obecnie, z położeniem, w którym znajdowałby się, gdyby małżonkowie kontynuowali wspólne pożycie – chodzi więc o poziom, który małżonek miał zapewniony podczas trwania małżeństwa. Ewentualne pogorszenie sytuacji małżonka niewinnego wynikające z porównania obu stanów rzeczy musi być pogorszeniem wynikającym z rozwodu, a nie długotrwałej choroby czy przejścia na emeryturę. Co więcej musi być ono znaczne – czyli odczuwalne, przy czym nie jest wymagane, by małżonek niewinny popadł w niedostatek.
Ocena pogorszenia sytuacji majątkowej małżonka niewinnego może zostać dokonana również wiele lat po tym, jak rozwód został już orzeczony. Pogorszenie sytuacji musi być jednak, tak jak zostało to wcześniej wspomniane, wynikiem rozwodu, a nie innych okoliczności.
Okoliczności, które uzasadniają zasądzenie alimentów na podstawie art. 60 § 2 kro
Przy ocenie, czy alimenty powinny zostać zasądzone, bierze się pod uwagę również zasady słuszności oraz inne okoliczności, takie jak długotrwałość pożycia małżeńskiego, osobisty wkład małżonka niewinnego w wychowanie dzieci stron, czy w prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego.
Podsumowując więc, sąd może orzec rozszerzone alimenty od małżonka wyłącznie winnego rozpadu pożycia na rzecz małżonka niewinnego, rozważając przesłanki (wyłączną winę, istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka, zasady słuszności). W przypadku, jeśli rozważamy możliwość ubiegania się od alimenty od byłego małżonka, warto już w trakcie rozwodu zadbać o to, aby sąd orzekł o jego winie w rozkładzie pożycia.
Anna Filipiak, apl. adw. Marta Stachowiak
stan prawny na dzień 15 września 2022 roku
Powyższa informacja nie ma charakteru porady prawnej i nie wyczerpuje w całości omawianego zagadnienia. Każdy przypadek ze względu na swoją specyfikę wymaga indywidualnej analizy.
