Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, powszechnie nazywana Programem „500 plus” przyznaje rodzicom prawo do uzyskania tzw. świadczenia wychowawczego. Jego aktualna wysokość wynosi 500,00 zł na dziecko w rodzinie.
Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.(por. art. 4 ust. 1 ustawy).
Co istotne, świadczenie wychowawcze nie wlicza się do średniego miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego przy ubieganiu się o inną pomoc państwową (zasiłki z pomocy społecznej, alimenty z Funduszu Alimentacyjnego, dodatki mieszkaniowe, itp.). Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie porusza jednakże kwestii alimentów.
Alimentacja stanowi obowiązek każdego z rodziców i dotyczy ponoszenia kosztów utrzymania i wychowywania dzieci. Obowiązek ten może być spełniany w formie pieniężnej (poprzez określenie miesięcznej kwoty alimentów, płatnych do rąk matki w przypadku dziecka poniżej 18 roku życia lub do rąk samego dziecka, jeśli jest już pełnoletnie) lub w formie niepieniężnej (poprzez tzw. osobiste starania o wychowywanie i utrzymanie dziecka). Alimenty mogą być ustalone w wyroku rozwodowym lub w wyroku sądu określającym tylko alimenty. Niezależnie od trybu konieczne jest wyliczenie kosztów utrzymania dziecka w skali miesiąca. Do kosztów utrzymania zaliczają się w szczególności koszty dot. zamieszkania (udział dziecka w czynszu, opłatach za prąd, wodę, gaz, internet, inne media), wyżywienia, edukacji (przedszkole, szkoła, korepetycje, podręczniki i przybory szkolne, zajęcia dodatkowe, pomoce naukowe, itp.), dojazdów (koszty paliwa lub abonament, w Poznaniu np. karta PEKA), rozrywki (wyjścia do kina, teatru, spotkania z przyjaciółmi, prezenty urodzinowe dla znajomych dzieci, basen, itp.), wakacji (kwota w ujęciu miesięcznym), koszty leków i wizyt lekarskich.
Sąd określając wysokość alimentów bierze pod uwagę możliwości majątkowe i zarobkowe każdego z rodziców. Sąd musi wziąć pod uwagę również dochody uzyskiwane z innych, poza wynagrodzeniem za pracę, źródeł. To, czy sąd uwzględni dochody uzyskiwane z tytułu programu „500 plus”, będzie zależało od przyjętej przez strony taktyki procesowej. Oczywistym jest, iż każdy rodzic dochodzący obniżenia wysokości alimentów będzie wskazywał na tę okoliczność. Wypłaty z programu „500 plus” mogą w takich sprawach okazać się zatem cennym argumentem.
W kwietniu 2016 r. w Rzeszowie zapadł pierwszy wyrok w sprawie alimentów, w którym poruszono kwestię „500 plus” – sąd orzekający w sprawie odmówił podwyższenia alimentów argumentując, iż matka dziecka chcąc uzyskać dodatkowe środki może złożyć wniosek o wypłatę pieniędzy z programu „500 plus”.
Mimo tego jednego wyroku praktyka sądowa nie jest jeszcze ukształtowana, a zatem – wszystko przed nami.
