Odpowiedzialność przedsiębiorcy za przechowywane rzeczy

Czy znak „Za rzeczy pozostawione w szatni nie odpowiadamy” faktycznie uchyla odpowiedzialność przedsiębiorcy? 

W różnego rodzaju punktach usługowych bardzo często można spotkać się z kartką wywieszoną na ścianie z napisem „Za rzeczy pozostawione w szatni nie odpowiadamy”. Okazuje się jednak, że znak ten nie uchyla odpowiedzialności przedsiębiorcy za rzeczy pozostawione przez klientów w miejscu do tego przeznaczonym. 

Umowa przechowania zawarta w sposób dorozumiany 

Zgodnie z art. 835 kodeksu cywilnego (k.c.) przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Do zawarcia umowy przechowania pomiędzy konsumentem (klientem) a przedsiębiorcą dochodzi w sposób dorozumiany – nie jest ona więc zawierana na piśmie; do jej zawarcia dochodzi w momencie oddania kurtki do szatni i uzyskania numerka, poprzez powieszenie kurtki na wieszaku umieszczonym w tym celu w poczekalni u lekarza czy w restauracji, czy poprzez pozostawienie rzeczy w szafce w przebieralni na basenie.

Konieczność pozostawienia rzeczy 

Do zawarcia dorozumianej umowy przechowania dojdzie, jeżeli z charakteru usługi, która ma być udzielona wynika konieczność pozostawienia rzeczy w szatni lub na wieszaku. W przypadku niektórych usług nie można nie pozostawić np. odzieży w miejscu do tego przeznaczonym – w przypadku basenu nie ma możliwości pływania w spodniach i koszuli, a w przypadku fryzjera ciężko wyobrazić sobie wykonywanie koloryzacji włosów na kliencie siedzącym na fotelu w zimowej, puchowej kurtce. 

Orzecznictwo Sądu Najwyższego (SN)

W uchwale z 16 grudnia 1977 roku (III CZP 94/77) SN stwierdził, że zakład gastronomiczny odpowiada za utratę lub uszkodzenie odzieży wierzchniej pozostawionej przez konsumenta nie tylko wtedy, gdy w zakładzie jest płatna, strzeżona szatnia, lecz również i wówczas, gdy z charakteru lokalu i rodzaju spożywanych posiłków wynika, że konsumenci z reguły pozostawiają odzież wierzchnią na znajdujących się w zakładzie wieszakach. Od tej odpowiedzialności nie zwalnia ogłoszenie, że zakład za pozostawioną przez konsumenta odzież nie odpowiada. 

Co zrobić, gdy rzecz zaginie lub dojdzie do kradzieży?

Podstawową drogą jest domaganie się przez konsumenta odszkodowania na podstawie art. 471 k.c., czyli z tytułu naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (w tym przypadku: niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przechowania). 

Podstawa prawna: art. 471 i art. 835 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.), Uchwała SN z 16.12.1977 r., III CZP 94/77, OSNC 1978, nr 8, poz. 134.

Stan prawny na dzień 16 stycznia 2024 roku

Powyższa informacja nie ma charakteru porady prawnej i nie wyczerpuje w całości omawianego zagadnienia. Każdy przypadek ze względu na swoją specyfikę wymaga indywidualnej analizy.

autor: Anna Filipiak 

Tags: odpowiedzialnośćprzechowywanieprzedsiębiorcaszatnia