Jak ustanowić służebność drogi koniecznej?
Zgodnie z art. 145 § 1 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej, czyli drogi koniecznej.
Należy też wskazać, że odpowiedni dostęp do drogi publicznej powinien obejmować także możliwość przejazdu pojazdów mechanicznych, chyba że nie uzasadniają tego potrzeby nieruchomości władnącej, konfiguracja granic, ukształtowanie terenu lub interes społeczno-gospodarczy (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 14.05.2014 r., III CZP 14/14).
Służebność drogi koniecznej może zostać ustanowiona w drodze:
- umowy w formie aktu notarialnego pomiędzy właścicielem nieruchomości, która pozbawiona jest dostępu do drogi publicznej a właścicielem nieruchomości, która ma być obciążona
- orzeczenia sądu miejsca położenia nieruchomości obciążonej, wydanego w trybie nieprocesowym na wniosek uprawnionego podmiotu;
- oraz mającego raczej marginalne znaczenie zasiedzenia, przy czym w tym przypadku należy korzystać z trwałego i widocznego urządzenia przez czas określony przez przepisy dotyczące zasiedzenia – 20 lat w dobrej wierze, a 30 lat w złej wierze.
Najszybszym i najmniej kosztownym rozwiązaniem jest zawarcie między właścicielami umowy. Nie zawsze jest ono jednak możliwe – wtedy należy wstąpić na drogę sądową.
Podstawa prawna: art. 145 § 1, art. 172, art. 245 § 2, art. 292 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.), art. 38 Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).
Stan prawny na dzień 26 czerwca 2024 roku.
Autor: Anna Filipiak
