Rozpad małżeństwa a prawo do mieszkania

Z danych publikowanych każdego roku przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że już ponad 1/3 wszystkich małżeństw kończy się rozwodem.

Orzeczenie rozwodu, oprócz oczywiście samego rozwiązania małżeństwa, niesie ze sobą doniosłe konsekwencje. Konieczne staje się wówczas uregulowanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi stron, określenie wysokości należnych dzieciom lub byłym małżonkom alimentów oraz dokonanie podziału majątku wspólnego stron.

Nie ulega żadnych wątpliwości, że zazwyczaj najważniejszym składnikiem majątku byłych małżonków jest mieszkanie.

Rozwód a prawo do lokalu

W przypadku spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego po ustaniu wspólności majątkowej każdemu z byłych małżonków przysługuje, co do zasady, 1/2 udziału w tym prawie. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu natomiast może przysługiwać tylko jednej osobie (za wyjątkiem małżonków). Z chwilą orzeczenia rozwodu zatem konieczne jest przejęcie tego prawa przez jednego z byłych małżonków. Co istotne, termin na poinformowanie spółdzielni o losach lokalu wynosi jeden rok od ustania małżeństwa.

Sposoby dokonania podziału

O podziale majątku wspólnego może orzec sąd w wyroku rozwodowym. Niestety, nie może tego zrobić w każdym przypadku – sąd uczyni to tylko, gdy przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Oznacza to zazwyczaj, że jeśli skład majątku i sposób jego podziału są kwestiami spornymi, wówczas przeprowadzenie podziału majątku będzie wymagało wszczęcia odrębnego postępowania.

Wniosek o podział majątku wspólnego składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce położenia majątku. W przypadku Koziegłów będzie to Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu. W treści pisma należy wskazać dokładnie, co wchodzi w skład majątku (nieruchomości, ruchomości, środki zgromadzone na rachunkach bankowych, itp.) oraz zaproponować sposób podziału (podział fizyczny rzeczy, przejęcie nieruchomości z obowiązkiem spłaty, itp.). Wniosek podlega opłacie sądowej w wysokości 1.000,00 zł lub 300,00 zł (jeśli wniosek jest zgodny). Wnioskodawca może ubiegać się o zwolnienie od kosztów oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Podział majątku może zostać również dokonany na podstawie umowy zawartej przed notariuszem.

Czy zawsze majątek dzieli się po równo?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przyjmuje zasadę, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Dopuszcza jednak wyjątek: każdy z małżonków może żądać ustalenia nierównych udziałów, jeśli uważa, że w większym stopniu przyczynił się do powstania wspólnego majątku. Co istotne, przy tej ocenie uwzględnia się również nakład pracy przy wychowaniu dzieci i prowadzeniu gospodarstwa domowego.

Co z kredytem?

Zasadą jest, iż w trakcie postępowania o podział majątku sąd nie dzieli zobowiązań. Może zdarzyć się zatem tak, że mieszkanie po podziale stanie się własnością jednego z byłych małżonków, lecz kredyt zaciągnięty na zakup mieszkania nadal będzie obciążać obojga. Warto zwrócić uwagę na to, by przy podziale sąd ocenił wartość lokalu z uwzględnieniem obciążających go zobowiązań.

Artykuł powstał we współpracy z miesięcznikiem „Karolinka”, czasopismem Spółdzielni Mieszkaniowej im. 23 Lutego w Koziegłowach – można przeczytać go tutaj.